Als je huis ‘in tweeën breekt’, is dat verdrietig. Kinderen rouwen als hun ouders scheiden. Zij kiezen er niet voor om altijd één van hun ouders te moeten missen. Diep van binnen willen zij dat hun ouders voor altijd samen blijven.

Ieder rouwproces is uniek, zoals een vingerafdruk. Toch word je als gescheiden ouder altijd op verschillende momenten geconfronteerd met de tranen van je kind.

Een huilend kind

Je kind verdrietig te zien kan moeilijk zijn. Het kan pijn doen, vooral wanneer je beseft dat jij (onderdeel van) de oorzaak bent.

Daarmee zeg ik niet dat je je kind de scheiding had moeten besparen (ik ga ervan uit dat je alles geprobeerd hebt om dat te voorkomen), maar spreek ik je wel aan op je verantwoordelijkheid als ouder en opvoeder. Je kind heeft je nodig.

Als ouder heb je een belangrijke rol in het rouwproces van je kind. Want dat is het. Een scheiding is een verlieservaring. Je kind (en jij) maakt een rouwproces door. Scheiden met kinderen gaat gepaard met tranen (en andere emoties).

Een aantal feiten over kindertranen bij scheiding op een rijtje;

• Emoties zijn normaal, iedereen heeft ze. Het hoort erbij.

• Huilen is gezond

• Huilen lucht op

• Huilend vermindert stress

• Het stopt. Er komt een einde aan de huilbui. (Al lijkt het soms een eeuwigheid te duren.)

• Rouw is geen eindig proces. (Je kind past zich aan de nieuwe situatie aan, maar rouw zal in mindere/andere mate aanwezig blijven.)

Hoe kun je je kind helpen?

Bij verdriet is het fijn te weten en te ervaren dat je er niet alleen voor staat.

Dus…

• Aai over zijn bol.

• Troost met lieve woorden en aanrakingen (niet met nieuw speelgoed).

• Neem de tijd. (Dan kom je maar een keer te laat voor voetbaltraining. Dit is belangrijk.)

• Wees (emotioneel) beschikbaar. (Leg de telefoon af en toe eens helemaal weg. Even offline voor de buitenwereld en online voor je kind.)

• Durf samen stil te zijn.

• Vertel je kind dat het altijd naar je toe mag komen. (Veel kinderen huilen bijv. ‘s avonds in bed, als de rust komt en de indrukken van de dag verwerkt worden.)

• Vertel je kind dat het áltijd mag huilen.

• Normaliseer: tranen en andere emoties horen erbij. Je bent zelf ook wel eens bang, of verdrietig. Het is niets om je voor te schamen.

• Vertel je kind dat tijd dingen verandert, het verdriet zal minder of anders worden.

Belevingswereld van een kind

De belevingswereld van een kind is anders dan die van volwassenen. Verplaats je in de positie van van je kind. Zijn thuis, dat wat veilig en vertrouwd was, is in tweeën gebroken. Stabiliteit valt weg. Dit brengt een gevoel van kwetsbaarheid met zich mee. Je kind kan zich ‘naakt’ voelen, zoals de slak in het kinderboek Sloompje Slak, het gebroken huis . Een gevoel van onzekerheid ontstaat. Je kind heeft geen grip op deze situatie, geen invloed op de keuze van zijn ouders.

Er rest hem slechts de gebeurtenissen te ondergaan. Deze afhankelijke, kwetsbare positie van een kind maakt meteen inzichtelijk dat emoties voor je kind intenser, heftiger, groter kunnen voelen dan jij je kunt voorstellen.

Tegelijk maakt dit duidelijk hoe belangrijk jouw rol als ouder is. Je kind heeft behoefte aan grip, duidelijkheid en structuur. Je kind heeft behoefte aan jou, zijn papa en mama.

Woorden geven aan verdriet is voor kinderen vaak nog lastig. Tranen zijn een krachtig communicatiemiddel. Als woorden geven niet lukt, probeer het eens op een andere manier.

Laat je kind een tekening maken of vraag de lievelingsknuffel eens hoe hij zich voelt. Het werkboek van Sloompje Slak, het gebroken huis is ook uitermate geschikt om op een creatieve, speelse manier uiting te geven aan wat er in je kind leeft.

Kinderen vinden vaak troost in knuffels of kledingstukken (met de geur) van ouders. Zorg dat je kind hierover kan beschikken waar en wanneer het nodig is. Een knuffel mee naar school? Tuurlijk, waarom niet? Vertel de juf of meester even hoe belangrijk de knuffel op dit moment voor je kind is, en vraag voor begrip.

Valkuilen voor ouders

Het is goed om je te realiseren dat je eigen coping, de manier waarop je zelf met emoties en moeilijke situaties omgaat, je aanpak richting je kind en de manier waarop je naar je kind kijkt kleurt.

Een aantal valkuilen waar we als ouders nog wel eens intrappen;

“Huil maar niet.”

Soms vinden we het lastig om geconfronteerd de worden met de pijn die ons kind heeft, omdat het ons confronteert met ons eigen aandeel hierin, of met ons eigen verdriet.

“Nee, mama is niet verdrietig.”

Er is niets mis met samen huilen (met mate). Daarmee geef je je kind de boodschap dat huilen oké is.

Je verdriet verbergen hoeft niet, doseren is voldoende. Je kind voelt toch aan of je eerlijk bent als je zegt: “Nee hoor, het gaat goed met mama, ik ben niet verdrietig.” Samen huilen versterkt de band.

“Zo, nu heb je wel genoeg gehuild.”

Het stopt vanzelf, heus…al lijkt het soms een eeuwigheid te duren. Soms duurt het 2 minuten, soms 10 minuten, maar aan iedere huilbui komt een einde. Het kan lastig zijn om gewoon te zitten en het verdriet er te laten zijn. Geen pasklare oplossing te hebben. Dat kan een gevoel van machteloosheid oproepen. Laat jouw ongemak geen reden zijn om het verdriet te stoppen. Het is waardevol voor je kind om te ervaren dat verdriet er mag zijn en ook weer minder wordt.

“Je zet jezelf voor schut.”

Ben je gevoelig voor het oordeel van anderen? Wees er dan alert op dat je dat niet projecteert op je kind en de ruimte die je hem geeft om te huilen in het openbaar. Iedereen is wel eens verdrietig. Het is niets om je voor te schamen.

“Daar hoef je toch niet om te huilen?”

Ook al begrijp je het niet, je kind voelt zich verdrietig. Neem dat serieus en wimpel zijn gevoel niet af. Ieder rouwproces is uniek, het tempo waarin dat verloopt ook. Het kan dus dat jij al veel verder bent in je verwerkingsproces dan je kind.

“Ik kan niets doen.”

Je kunt als ouder het gevoel hebben dat je niets kunt dóén. Een gevoel van machteloosheid kan je overvallen. Wellicht zit het ‘doen’ nu in een andere hoek. Waar we doorgaans ‘doen’ zien als een concrete oplossing hebben of de pijn weg nemen, is dat in deze situatie vaak anders. We kunnen het verdriet niet wegnemen of de situatie veranderen, maar we kunnen er ‘zijn’. Weet dat je al heel veel ‘doet’ door er gewoonweg te zijn voor je kind. Sámen door het verdriet heen.

Zorg ervoor dat je kind en jij dit proces niet alleen hoeven te dragen. Licht de meester of juf in en vraag voor een beetje extra aandacht. Deel met familie en vrienden. Schroom niet om hulp van een professional in te schakelen.

‘Omdat je het niet alleen hoeft te doen’

Warme groet,

Claudia Hass, auteur van Sloompje Slak, het gebroken huis, kinderboek (3-9 jaar) bij scheiding.

Voor kind, ouders en professionals bij rouw, verlies en scheiding.

www.tijdvoortranen.nl