Spelen is wat kinderen fijn vinden en het allerliefste doen. Het is daarenboven ook goed voor hun ontwikkeling. Leren is ook een belangrijke factor in het ontwikkelen tot stabiele jongvolwassenen. Wat als je spelen combineert met leren? Een interview met Bjorn en Britt, auteurs en ondersteuners van ouders en leraren zoek naar manieren om kinderen uit te dagen spelenderwijs te leren.
Dag Bjorn & Britt. Jullie brachten het boek ‘Speel het eens anders!’ uit. Daarin schrijven jullie dat er veel meer te halen is uit gezelschapsspellen dan je op het eerste gezicht zou denken. Wat bedoelen jullie daarmee?
Iedereen heeft wel enkele gezelschapsspellen in de kast staan. Meestal worden die spelletjes gespeeld voor het fungehalte. Maar je kan spellen (ook bekende zoals UNO, Rummikub of Twister) ook omvormen om bepaalde doelen mee te bereiken. Dat noemen we dan leerdoelen zoals bijvoorbeeld cijferherkenning, maaltafels of ruimtelijke oriëntatie. Samengevat: met een spel kan je ook bepaalde aan te leren vaardigheden oefenen.
Spelenderwijs zal het kind dus geprikkeld worden. Spelmateriaal kun je vaak op verschillende manieren gebruiken. Je hebt geen honderd verschillende spellen nodig om allerhande doelen te trainen. Het is eerder tegenovergesteld, met één spel kun je honderd doelen trainen.
"Met één spel kun je allerhande doelen trainen"
Hoe zijn jullie hier achter gekomen?
We werken beide dagelijks met kinderen en zien ze zowel in schoolcontext als in therapiecontext. Vaak worden, vooral de klassikale vaardigheden, geoefend met behulp van papiertaken.
Vanuit onze opleiding, Bachelor Ergotherapie, hebben we geleerd om ons niet altijd te focussen op dergelijke oefeningen, maar meer te proberen out-of-the-box te denken. Er wordt gezocht naar manieren die kinderen aanspreken.
Als kinderen de keuze krijgen om hun oefeningen in te oefenen via een spelvorm of op papier, zal de meerderheid voor het spel kiezen. Onze oproep is dus: probeer het ook eens spelenderwijs aan te pakken.
Als therapeut ben je steeds zoekende om je therapieën te vernieuwen. Om deze reden schreven we ons in om het postgraduaat ‘Methodische behandelconcepten bij kinderen met leer- en ontwikkelingsproblemen’ te volgen aan de PXL. Hier leerden we elkaar ook kennen. Samen met een lector ontstond het idee om een boek te schrijven over onze passie, kinderen op een leuke manier te laten leren. Het boek moest toegankelijk zijn voor zowel (groot)ouders, leerkrachten als therapeuten. Kortom iedereen die werkt of in aanraking komt met kinderen.
Wat is jullie favoriete spel? En wat zijn de populairste spellen bij kinderen?
Het is niet makkelijk om één specifiek spel te kiezen. We spelen verschillende spellen graag, zowel de klassieke als de moderne spellen. Ook alle acht spellen, die we in het boek beschrijven, spelen we zelf graag.
"Misschien kun je ons dan ook ‘spellenfreaks’ noemen. Bij elk nieuw spel dat we spelen, beginnen we eveneens te denken aan de mogelijkheden."
Als we echt één keuze moeten maken, gaan we voor UNO. Dit is tevens ook het populairste spel bij onze kinderen. De reden hiervoor zal waarschijnlijk het verrassingseffect zijn. Het spel kan zoveel verschillende wendingen aannemen. Als therapeut biedt UNO eveneens de mogelijkheid om op een speelse manier diverse doelen te oefenen.
Wat is jullie doel?
Het doel van het boek is om kinderen op een speelse manier te laten leren. Iedereen die werkt of omgaat met kinderen, kan het gebruiken. Er werd dan ook getracht om alles op een basic manier, zonder al te veel vakjargon, te schrijven.
We merken dat ‘spel’ doorheen de jaren veranderd is. Sedert een aantal jaren is de game-industrie in opkomst. We zijn zeker niet tegen gamen, zolang het verantwoord gebeurt. Het gamen kan voor kinderen dan ook een uitlaatklep of ontspannend moment betekenen. Al proberen we met dit boek een hand te reiken naar de ‘oudere’ spellen. Bij deze spellen kan het kind eveneens ontspannen, competitief spelen,…
"Het grote verschil is dat het kind leert zonder het zelf te beseffen."
Zoals we reeds aangaven zullen kinderen sneller kiezen om op een spelende manier te leren dan op papier. Met dergelijke spellen zijn er diverse mogelijkheden. Dus durf het zeker eens anders te spelen.
Hoe is het boek opgebouwd?
Het eerste, theoretische gedeelte van het boek geeft een antwoord op de vragen: ‘Wat is spel?’, ‘Wat is het belang van spel?’, ‘Welke soorten zijn er en wat zijn de voorwaarden om tot spel te komen?’. Vervolgens licht een hoofdstuk de discipline ergotherapie en de meerwaarde hiervan bij spel toe. Als laatste theoretische onderdeel wordt de ontwikkeling van het kind geschetst.
In het praktisch gedeelte van het boek, vind je spelvariaties op acht verschillende klassieke spellen. Deze spelvariaties zijn toegankelijk voor elk kind, eveneens voor kinderen met een specifiek leerprobleem. Leerproblemen zijn in tegenstelling tot leerstoornissen, tijdelijk. Mits voldoende oefening en automatisering kunnen deze worden weggewerkt. Het boek reikt geen therapieën aan, maar is eerder een manier om kinderen op een leuke manier te laten leren/automatiseren. Het boek 'Speel het eens anders' is verkrijgbaar bij Politeia.
