“Dat is wel leuk zo een lesfilmpje, nu kan ik de juf op pauze zetten en terugspoelen.” Bent is 9 jaar oud, en zit in het derde leerjaar. Maandagochtend stond hij gemotiveerd op, want toen ‘begon’ de school terug. Door middel van filmpjes legt zijn juf hem uit welke en hoe hij zijn oefeningen moet maken, daarna gaat hij aan de slag. “Als ik iets niet begrijp dan kijk ik het filmpje nog een keer, ik vraag het aan mama of ik laat de oefening open tot de juf mij kan helpen.”
Vanaf maandag wordt er terug nieuwe leerstof gezien in het Vlaamse onderwijs. In aanloop naar deze nieuwe start doen al enkele dagen begrippen als ‘preteaching’ en ‘flipped classroom’ de ronde. Maar wat willen die begrippen nu juist zeggen?
Preteaching is een werkvorm die we in het onderwijs vaak zien terugkomen als een manier van "proactief remediëren". De gedachtegang hierachter is: welke informatie en vaardigheden heeft een leerling nodig om de les mee te kunnen volgen, en hoe kan een leraar die leerling dan voorbereiden op die les zodat de leerprestaties verhogen.
Een eenvoudig voorbeeldje: de juf overloopt het verhaal alvast eens op voorhand met een groepje leerlingen, wanneer ze het daarna aan de gehele klasgroep voorleest is ze zeker dat ook de minder taalsterke leerlingen goed kunnen volgen. Wat momenteel met de term preteaching wordt bedoeld zal volledig anders moeten worden ingevuld en uitgewerkt. In plaats van een individu of klein aantal leerlingen is het nu de hele klasgroep die aan preteaching zal doen. Ook worden er geen voorbereidende kennis of vaardigheden aangebracht maar is het de uiteindelijke te kennen leerstof die leerlingen te verwerken krijgen.
Daarom vind ik dat ‘flipping the classroom’, een andere onderwijswerkvorm, mogelijk iets beter de lading denkt van wat het onderwijs momenteel probeert te realiseren. Bij deze werkvorm zetten we de klas letterlijk op zijn kop. Waar er normaal op school leerstof wordt aangebracht en thuis wordt ingeoefend, draaien we nu de rollen om. Kinderen verwerken thuis de leerstof waarna er op school tijd wordt vrijgemaakt voor inoefenen en extra ondersteuning.
Waarom kiezen we ervoor op deze manier te werken? Uiteindelijk zullen de scholen terug openen, en zullen leerlingen terugkeren naar hun gekende klassetting. Wanneer dit gebeurt zullen leerlingen de ‘nieuwe’ leerstof al eens gezien, gehoord en geoefend hebben. Op deze manier kan de juf of meester er in de klas aan een sneller tempo overheen gaan, wat op zijn beurt dan weer ruimte creëert voor de essentie van de leerstof en differentiëren (inspelen op de verschillende noden van leerlingen).
Is het wel haalbaar?
Dit is natuurlijk het rooskleurige idee, maar veel mensen stellen zich vragen bij de haalbaarheid ervan. Denken we voldoende aan de kwetsbare gezinnen? Gezinnen die misschien niet de mogelijkheid tot laptopgebruik of zelfs internet hebben. En hoe zit het met de ouders die erg jonge kinderen hebben? Kinderen die nog niet echt zelfstandig aan de slag kunnen terwijl ouder(s) hun eigen werk proberen af te krijgen. Of kinderen met leer- en/of ontwikkelingsproblemen voor wie instructies op een filmpje helemaal niet zo voor de hand liggend zijn.
Zoveel kinderen en gezinnen voor wie dit best een grote uitdaging zou kunnen vormen, en dan hebben we het nog niet over de toename van ongelijkheid die deze zogenaamde preteaching met zich mee zou kunnen brengen.
Heel wat aandachtspunten om rekening mee te houden, maar dit wilt niet automatisch zeggen dat het een slecht doordacht systeem is. Met de juiste informatie, ondersteuning en materialen is het een systeem dat gezien de mogelijkheden die we momenteel hebben een degelijke oplossing biedt. Iedereen draagt zijn steentje bij, groot of klein, aan hoe dit uiteindelijk zal lopen. Je kan er maar instappen met een open mindset en de nodige dosis motivatie, en er het beste van maken.
Ben jij een van de ouders die na vandaag toch met de handen in het haar zit? Hieronder formuleer ik enkele puntjes die jou misschien kunnen helpen of wat rust bieden.
Welbevinden is prioriteit! Laat het schoolwerk geen spanningen en stress creëren binnen het gezin. Lukt iets niet, dan is dat oké.
Maak een duidelijke planning voor het gezin. Dit brengt structuur in de dag en zal helpen met regelmaat en rust te creëren. Daarnaast zien kinderen op hun planning wanneer ze ouders kunnen inschakelen voor hulp en wanneer niet, zo krijg ook jij je werk gedaan.
Licht leerkrachten in over moeilijkheden, zij zullen u graag verder helpen. Ook is het in het voordeel van uw kind dat de leerkracht weet waar de moeilijkheden zitten, alleen zo zal hij/zij weten waar bij te springen.
Voorzie voldoende tijd voor ontspanning, beweging en spelmogelijkheden. Op school leren kinderen ook geen 3 tot 4 uur aan een stuk, geen reden om dit thuis op te leggen.
Helpen mag, maar vermijd dat je de rol van de leerkracht overneemt. Zo voorkomen we dat dingen verkeerd of anders worden aangeleerd, wat later voor verwarring zou kunnen zorgen. Daarnaast zou het tot spanningen tussen u en het kind kunnen leiden waarbij we terug komen bij puntje 1.
Emma Vananderoye is een leerkracht die op haar blog LeerLaLand kennis er ervaringen deelt. Volg haar ook op Instagram.
